Hóa trị trở thành một mô thức không thể thiếu trong việc điều trị ung thư, đặc biệt những ung thư ở giai đoạn tiến triển, di căn xa. Rụng tóc là tác dụng phụ thường gặp sau khi hóa trị. Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã chấp thuận sử dụng rộng rãi một thiết bị làm lạnh da đầu nhằm giảm rụng tóc trong quá trình hóa trị. Thiết bị có tên là DigniCap® được sử dụng đầu tiên cho các bệnh nhân ung thư vú vào năm 2015.
Một số thuốc hóa trị có thể gây rụng tóc, rụng lông ở trên da đầu hoặc các bộ phận khác của cơ thể người. Mặc dù rụng tóc do hóa trị thường tạm thời, nhưng nhiều bệnh nhân ung thư xem đó là một điều đáng lo ngại nhất khi điều trị. Tiến sĩ, Bác sĩ Dawn Hershman, Trung tâm Ung thư tổng quát Herbert Irving, người đã công bố một bài báo gần đây về hai thử nghiệm lâm sàng thử thiết bị làm mát da đầu, cho biết: “Rụng tóc như một nỗi ám ảnh đối với nhiều bệnh nhân và là lí do làm họ bỏ điều trị”.
Theo Tiến sĩ Hershman việc làm mát da đầu giúp mạch máu co lại, giảm lượng thuốc hóa trị đi đến các nang lông, qua đó giảm lượng tóc rụng. Hệ thống này đã được sử dụng ở Châu u trong nhiều thập kỷ qua.
Ý tưởng làm mát da đầu bằng nước đá để ngừa rụng tóc có từ những năm 1970. Gần đây, thay vì sử dụng các túi nước đá đặt lên da đầu bệnh nhân, các nhà khoa học phát minh ra thiết bị mới để thay thế, đó là các mũ làm lạnh, ưu điểm của thiết bị này là duy trì nhiệt độ thấp ổn định hơn.
Kiểm tra thiết bị (Testing the device)
Hệ thống DigniCap bao gồm một chiếc mũ trùm kín đầu, lớp ngoài cùng của mũ được làm bằng Neoprene – là một một chất liệu cách điện, bên trong mũ chứa chất lỏng lạnh để làm mát da đầu. Chiếc mũ này kết nối với một máy điều chỉnh quá trình làm mát ở bên ngoài.
FDA chấp thuận sử dụng rộng rãi thiết bị này dựa trên một nghiên cứu gồm 226 bệnh nhân ung thư. Những bệnh nhân này đã được điều trị với các phác đồ hóa trị khác nhau. Theo kết quả nghiên cứu có 146 (65%) bệnh nhân không bị rụng tóc hoặc chỉ rụng tóc nhẹ, và chỉ có 63 (28%) bệnh nhân cần phải sử dụng tóc giả.
Các nhà khoa học cho rằng hiệu quả của việc làm mát da đầu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó bao gồm cả phác đồ hóa trị. Mặc dù có một số ý kiến lo ngại việc làm mát da đầu có thể tăng tỉ lệ di căn xa, tuy nhiên các nghiên cứu gần đây không ghi nhận điều đó.
DigniCap được FDA cấp giấy phép lần đầu tiên (original clearance) dựa trên kết quả từ một nghiên cứu đăng trên tạp chí JAMA: 122 bệnh nhân ung thư vú giai đoạn sớm được hóa trị phác đồ không có anthracycline. Trong 101 bệnh nhân được làm mát da đầu có: 5 bệnh nhân (4%) không bị rụng tóc và 62 bệnh nhân (61,4%) bị rụng tóc dưới 50%, trong khi 16 bệnh nhân ở nhóm chứng không làm mát da đầu đều bị rụng tóc trên 50%.
Tác dụng phụ thường gặp của hệ thống làm mát da đầu bao gồm nhức đầu do cảm lạnh, đau mỏi vùng cổ và vai, và đau liên quan đến việc đội mũ làm mát trong thời gian dài.
Lợi ích của hệ thống làm mát da đầu
Tiến sĩ Hershman nhận định rằng việc áp dụng rộng rãi cho phép nhiều bệnh nhân được hưởng lợi ích từ việc làm mát da đầu, như các bệnh nhân bị ung thư vú trong những năm gần đây.
Tiến sĩ Hershman cho biết: “Làm mát da đầu nên sử dụng cho những bệnh nhân thích hợp, đó là những bệnh nhân có những hóa trị liệu đã được thử nghiệm với việc làm mát da đầu và cho thấy hiệu quả. Tuy nhiên chúng ta nên hiểu rằng làm mát da đầu không đạt được hiệu quả 100%. Bệnh nhân vẫn có thể bị rụng tóc nhiều hơn mong đợi”.
Vì lí do chi phí điều trị tăng cao, Tiến sĩ Hershman lưu ý rằng làm mát da đầu không nên áp dụng cho những bệnh nhân đang được điều trị hóa trị lâu dài.
Chi phí trung bình của việc làm mát da đầu cho mỗi bệnh nhân dao động từ $ 1,500 đến $ 3,000, tùy thuộc vào số chu kỳ hóa trị. Theo nhà sản xuất DigniCap, Dignitana Inc, Thụy Điển, hiện nay bảo hiểm không chi trả cho phương pháp làm mát da đầu.
Hệ thống làm lạnh da đầu mới (A second device)
Một hệ thống làm mát da đầu khác mang tên Paxman đã được đánh giá trong một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên và đang chờ sự chấp thuận của FDA.
Dựa trên nghiên cứu đó, tỉ lệ bệnh nhân sử dụng hệ thống làm mát Paxman Scalp bị rụng tóc dưới 50% sau 4 chu kì hóa trị cao hơn đáng kể so với những bệnh nhân không sử dụng. Tất cả 47 bệnh nhân trong nhóm không sử dụng Paxman đều bị rụng tóc hơn 50%, trong khi những bệnh nhân tham gia đã được làm mát da đầu trong đó 5 người (5%) không bị rụng tóc và 43 người (45%) có rụng tóc dưới 50%. Kết quả nghiên cứu đã được công bố trong tạp chí JAMA.
Bài viết của Tiến sĩ Hershman đăng trên tạp chí JAMA cũng cho rằng việc ra đời các phương pháp điều trị ung thư mới như liệu pháp nhắm trúng đích sẽ mang lại nhiều triển vọng mới. Như vai trò của hóa trị sẽ bị thay thế do đó tác dụng phụ của hóa trị có thể tránh khỏi.
Tuy nhiên cho tới lúc đó, những can thiệp như làm mát da đầu sẽ giúp bệnh nhân thoải mái hơn và cải thiện được hiệu quả điều trị trong điều kiện hiện tại.
Mời xem thêm:
Vô sinh sau hóa trị ung thư, nguyên nhân và các phương pháp dự phòng
Hóa trị trước khi phẫu thuật ung thư vú có làm tăng di căn xa?
Tế bào gốc cải biến đưa thuốc hóa trị vào các khối u di căn
Tại sao ung thư cần phải hóa trị?
Chịu trách nhiệm nội dung: BS Hoàng Đình Kính
Góp ý nội dung: BS Trần Hoàng Hiệp
Nguồn: https://www.cancer.gov/news-events/cancer-currents-blog/2017/fda-cooling-cap-chemotherapy